خبرگزاری مهر، گروه دین و اندیشه، عصمت علی آبادی: اعتقاد به موعود و منجی که سرانجام روزی با آمدنش دنیا را پر از عدل میکند مورد اتفاق تمامی ادیان است و هر دین و مکتبی متناسب با فرهنگ دینی و ملی خود از آخرین موعود سخن گفته است. اسلام به عنوان آخرین و کاملترین دین از ادیان آسمانی، به مسأله منجی و مهدویت بیش از سایر ادیان اهمیت داده و در تبیین مسائل مربوط به آن اهتمام خاصی ورزیده است. بر اساس جایگاه مهم مهدی (عج) موعود در اسلام است که همه مسلمانان از هر گروه و فرقهای بر این مساله اتفاق دارند که در آخرالزّمان حضرت مهدی (عج) خروج میکند؛ و بر این مساله نیز اتفاق نظر دارند که آن حضرت از نسل حضرت علی (ع) و فاطمه زهرا (س) است و نامش نام پیامبر (ص) است.علاوه بر آیات فراوانی که بر مسئله مهدویت در اسلام و ظهور حضرت مهدی (ع) دلالت میکند، روایات شیعه و سنی در این زمینه، بسیار زیاد و به حد تواتر رسیده است، به گونهای که کسی نمیتواند درباره درستی آنها تردید به خود راه دهد.
مقوله مهم مهدویت، به دلیل اثرات بسیار حیاتبخشی که دارد؛ در معرض خطرات و آسیبهایی است و اصولاً هر امر مهمی به نسبت اهمیتش، در معرض خطرها و آسیبهایی است. مهدویت هم با اثرات بسیار بهجت زای خود که کمترین آنها، امید به آینده و سر فرو نیاوردن در مقابل حوادث، ستمها و سختی هاست، از این قاعده مستنثی نیست.
از آن جمله میتوان به: برداشتهایی انحرافی از مقوله انتظار فرج؛ افراط و تفریط در ارائه چهره مهر و قهر از امام عصر (عج)؛طرح مباحث غیرضروری؛ شتابزدگی و تعجیل؛ توقیت و تعیین وقت ظهور؛ تطبیق نادرست نشانههای ظهور؛ افراط و تفریط در تبیین مفهوم غیبت؛ ملاقات گرایی؛ آرزوگرایان بی عمل؛ عاشق نمایان دنیاخواه؛ مدعیان دروغین مهدویت و نیابت خاصه و عامه؛ عدم پیروی از ولایت نواب عام؛ فعالیتهای غرب و مستشرقان و… اشاره کرد.
خبرگزاری مهر درصدد است در خلال یادداشتها، گزارشها و گفتوگوهایی به این مقوله مهم و آسیبهای آن بپردازد.
قیام جهانی حضرت امام مهدی (عج) یکی از تحولات بزرگ جهان در آینده است؛ طبق اندیشههای دینی هیچ تحولی در جامعه بشری رخ نمیدهد، مگر اینکه ابتدا تحولی در انسانها صورت گیرد. از طرفی بر اساس نظر دانشمندان علوم اجتماعی، خاستگاه تحولات اجتماعی رسانههای ارتباط جمعی هستند. از این رو برای ایجاد آمادگی در انسانها و مشارکت آنان در قیام جهانی حضرت مهدی (عج) نیازمند به کارگیری رسانههای ارتباط جمعی هستیم.
همه شاهدیم که این روزها تمرکز دشمن به روی تصرف قلبها و ذهنهاست و در این مسیر، رسانه بهترین و قویترین ابزار او است. دشمن با استفاده از رسانه و روشهای القا مفهوم و تکنیکهای اقناعسازی، احساسات و باورهای ما را نشانه گرفته است. چون تغییر ارزشهای فرد، سبب تغییر هنجارهای او میشود و تغییر هنجارها، عامل تغییر سبک زندگی فرد؛ این روند به آرامی ادامه مییابد تا جایی که فرد به تدریج با فرهنگ و باورهای خود بیگانه میشود. ما فرهنگ غنی مهدویت را با محتوای عالی و اعتبار بالا در اختیار داریم، که اگر به خوبی به مخاطب ارائه شود، همه حق طلبان و حقیقت جویان را شیفته خود میکند، و این همان رسالتِ بزرگ ما مهدی یاران به عنوان منتظران امام زمان (عج) است.
از آنجا که مذهب شیعه به طور عام و عقیده مهدویت به طور خاص، مخالف همه مکاتب و انگارههای انحرافی جهان است، هجمهای همه جانبه علیه اسلام و تشیع و اندیشه و دکترین مهدویت در عرصه اینترنت به راه افتاده است؛ به دنبال این درباره نقش رسانههای جمعی در توسعه فرهنگ مهدوی با حجتالاسلام زهیر دهقانی معاونت پژوهش پژوهشکده مهدویت و موعودگرایی به گفتوگو پرداختیم که در ادامه میخوانید:
حجتالاسلام زهیر دهقانی معاونت پژوهش پژوهشکده مهدویت و موعودگرایی، در گفتوگو با خبرنگار مهر، درباره نقش رسانه در توسعه فرهنگ مهدوی با اشاره به تعریفی خلاصه از رسانه، گفت: معنای ساده رسانه همان ابزار ارتباطی است که فرستنده از طریق آن پیام خود را به گیرنده منتقل میکند و کارشناسان علوم ارتباطات ۵ عنصر مهم را مانند فرستنده، گیرنده، پیام، وسیله ارتباطی و محیط پیرامونی را برای آن در نظر میگیرند.
وی با بیان اینکه درباره رسانهها تقسیم بندی گوناگون صورت میگیرد، اظهار داشت: رسانهها به دو گونه شخصی و جمعی تقسیم میشوند، در رسانه شخصی با تعدادی محدود از مخاطب مواجه هستیم شامل تلفن، تلفن همراه، تلگرام و.. میشود، اما رسانه جمعی مخاطبانی به صورت انبوه و گسترده را در برمیگیرد که به شکل صوتی، تصویری، مکتوب، رایانهای و مجازی و… است.
امروز رسانهها عرصه نبرد افکار و عقاید بشری هستند
معاونت پژوهش پژوهشکده مهدویت و موعودگرایی درباره اهمیت و جایگاه رسانه با اشاره به نظریه آلوین تافلر گفت: این کارشناس رسانه حدود ۴۰ سال پیش نظریه موج سوم را بیان و پیش بینی کرده است که در آینده رسانهها نقش بسیار قابل توجهی ایفا میکنند به گونهای که عرصه نبرد آینده را در رسانهها باید مشاهده کرد چراکه در برخی مواقع عملکرد رسانهها از گلولههای جنگی مرگبارتر و خطرناکتر است.
این استاد حوزه و دانشگاه درباره نقش رسانه در تبلیغ مطلوب مهدویت و گسترش فرهنگ آن، تاکید کرد: برای تبلیغ مطلوب مهدویت باید گامهای مؤثری برداشته شود؛ نخستین گام بحث، تحکیم باور به مهدویت است که شیوههای مختلفی بر مبنای مباحث اثباتی، رد نظریههای رقیب و شبهات دارد؛ باید افرادی که وارد عرصه اثبات و تحکیم باور مهدویت میشوند کاملاً به شرایط روز واقف باشند و به مباحث روز و شبهاتی که جوانان درگیر آنها هستند اشراف کامل داشته باشند.
در عرصه تبلیغ و ترویج مهدویت باید به کنش و رفتار مخاطب توجه کرد
وی با بیان اینکه متأسفانه در رسانه بحثهای تکراری در مورد مهدویت پخش میشود که نشان میدهد کارشناسان مهدویت به مسائل و شبهات جدید چندان آشنایی ندارند و یا رسانه به این شبهات جدید ورود نمیکند، تصریح کرد: برای موفقیت در عرصه تبلیغ و ترویج مهدویت باید به بحث کنش و رفتار پرداخته شود که نتیجه و اثر مطلوب آن را در مخاطبان مشاهده کرد؛ باید در تحکیم باور مهدویت درست تلاش کرد چرا که نتیجه آن در مخاطب ایجاد شور و اشتیاق میکند و سبب کنش رفتاری میشود.
باید افرادی که وارد عرصه اثبات و تحکیم باور مهدویت میشوند کاملاً به شرایط روز واقف باشند و به مباحث روز و شبهاتی که جوانان درگیر آنها هستند اشراف کامل داشته باشند
حجتالاسلام دهقانی ادامه داد: کارشناسان یا تهیهکنندگان فعال در برنامههای مهدویت باید به بحث دانش و سواد رسانهای در عرصه مهدویت آگاهی و اشراف کافی داشته باشند، اگرچه طی سالهای گذشته تلاشهایی در این زمینه انجام شده است اما همچنان در سواد رسانهای مهدویت عقب هستیم که نتیجه ناگوار آن را در جامعه مشاهده میکنیم، البته افرادی در زمینه انتقال مفاهیم مهدویت درعرصههای مختلف رسانه همچون شبکههای اجتماعی فعالیت میکنند اما این شبکهها دارای اصولی هستند که باید به کیفیت ارسال پیام و مخاطبان آن آشنایی کامل داشته باشند.
شبکههای اجتماعی بستر بسیار مناسبی برای گسترش فرهنگ مهدوی هستند
این استاد حوزه و دانشگاه با بیان اینکه شبکههای اجتماعی بستر بسیار مناسبی برای گسترش فرهنگ مهدوی هستند، اظهار کرد: اما در این بستر پاسخ به شبهات مهدوی بسیار سخت و دشوار است چراکه ایجاد شبهه را میتوان با یک پیام کوتاه منتشر و ذهن مخاطب را درگیر کرد اما رفع شبهه نیاز به صفحات و ساعتها صحبت در جنبههای گوناگون دارد که متأسفانه جایگاه پاسخگویی به آنها در شبکههای اجتماعی نیست.
وی ادامه داد: در شبکههای اجتماعی باید پیامها کوتاه باشد در حالی که اکثر پیامهای گروههای مذهبی درباره مهدویت بلند و غیراستاندارد هستند که نشان از عدم سواد رسانه به میزان کافی است، در سواد رسانه به روز بودن بسیار مهم است حتی با توجه به تحولاتی که در صداوسیما آغاز شده است اما هنوز برای به روز بودن از الگوهای شاید ۲۰ سال پیش استفاده میشود دعوت از کارشناسان و ضبط برنامه به همان شیوه قبلی است در حالی که تولیدات و الگوهای قدیمی برای مخاطبان امروزی دارای جذابیت نیستند و باید از دانش روز برای انتقال مفاهیم دینی و مهدویت استفاده کرد.
مهمترین موضوع در بحث مهدویت مخاطبسنجی است
حجتالاسلام دهقانی با بیان اینکه مهمترین موضوع درباره سواد رسانهای در زمینه مهدویت مخاطبسنجی است، عنوان کرد: هر مخاطبی به یک محتوا نیاز دارد و باید برای هر گروهی از مخاطبان برنامههای متنوعی تهیه شود، خوشبختانه برخی از مراکز تخصصی برای سنینی از مهدکودک تا انتهای دوران دبیرستان محتوا آماده کردهاند اما متأسفانه برخی از مجموعههای مهدویت یا اطلاع کافی از محتوا ندارند یا این مجموعهها به محتوا دسترسی ندارد، محتوا برای گروههای مختلف سنی در جامعه متفاوت است باید مفاهیم به گروههای مختلف منتقل شود به همین دلیل مخاطبسنجی بسیار مهم است.
معاونت پژوهش پژوهشکده مهدویت و موعودگرایی افزود: رسانههای جمعی باید تبلیغات در حوزه مهدویت را پوشش بدهند اگر چه در تلویزیون و خبرگزاریها تا حدی جایگاه آن مشخص شده است اما نیاز به اقدامات گسترده دارد، البته کانالهای وجود دارند که مباحث نامرتبط با مهدویت را پخش میکنند و مخاطب زیادی دارند اما کانالهای که محتوای درست مهدویت را پوشش میدهند در جذب مخاطبان چندان موفق نبودند که باید ریشهیابی شود.
باید فعالیت رقبا و دشمنان در عرصه مهدویت رصد شود
استاد حوزه و دانشگاه با بیان اینکه باید فعالیت رقبا و دشمنان در عرصه مهدویت رصد شود، ابراز کرد: امروز یک رسانه نمیتواند به صورت تک بعدی عمل کند زیرا مخاطبان افزون بر رسانههای موجود در کشور به رسانههای دیگر هم توجه میکنند و ذهنیت مخاطب فقط تحت تأثیر یک رسانه نیست، متأسفانه برخی از افراد که در حوزه رسانه فعالیت دارند توجه کمتری به رقبا در رسانههای دشمن دارند، باید توجه خاصی به محتوای رسانههای خارج کشور درباره مهدویت شود زیرا که باید به ذهنیت مخاطب توجه شود که درگیر چه مسائلی است، به عنوان مثال درباره طول عمر امان زمان (عج) صحبت میشود شاید الان ذهن مخاطب درگیر این موضوع نباشد و مسائل جدید ذهن مخاطب را درگیر کرده باشد، این مسائل نشان میدهد که صاحبان رسانهها در فضای ذهنی خود زندگی میکنند و اصلاً توجهی به ذهن رقیب وجود ندارد.
متأسفانه در زمینه مهدویت فعالیتها بسیار کم است برخی از هنرمندان به علت عدم حمایت و حساسیتهای که وجود دارد در زمینه تولیدات مهدوی وارد نمیشوند این پژوهشگر و مؤلف مهدوی با بیان اینکه باید در عرصههای جدید رسانه به صورت گروهی وارد شد زیرا دشمن تولیدات خود را به صورت گروهی نه فردی تهیه میکند، عنوان کرد: باید مجموعههایی از تولیدات خاص رسانهای در عرصههای جدید مانند پیامهای که در فضای مجازی گذاشته میشود پشتیبانی کنند، متأسفانه به برخی از کانالها توجه نمیشود در حالی که در این کانالها داستانهای ترکیبی و فیلمهای کوتاه بارگذاری میشود که بسیار تأثیر گذار و با مخاطبان فراوان است، دستاندرکاران از شبکههای جدید و اینترنتی بسیار غافل هستند حتی مشاهده میشود که گروههای خارج از کشور تولیداتی درباره مهدویت داشتهاند که بسیار تاثیرگذارتر نسبت به تولیدات داخلی بوده است.
باید مراکز علمی برای برنامههای مهدوی تأسیس شود
وی با بیان اینکه تولید فیلم کوتاه یا انیمیشن بسیار هزینه بر است و نیاز به پشتیبانی و حمایت دارد تا ایدههای جدید شکل بگیرد، گفت: باید کارهای جمعی انجام شود که گروههای هنرمند متعهد با گروههای علمی دارای تفکرات روشن ارتباط برقرار کنند، در این زمینه صداوسیما، مجموعه اوج و مجموعههای وقفی و اوقاف باید حمایت کنند که بودجه مورد نظر چنین اقداماتی تأمین شود. باید مراکز علمی برای برنامههای مهدویت زده شود که هنرمند بدون دغدغه بتواند به تولیدات درباره مهدویت و تبلیغات آن بپردازد، برای تولید فیلم حضرت یوسف (ع) با یک نظارت کارشناسی مسائل مورد اختلاف حل شد و محدودیتها برداشته شد. متأسفانه در زمینه مهدویت فعالیتها بسیار کم است برخی از هنرمندان به علت عدم حمایت و حساسیتهای که وجود دارد در زمینه تولیدات مهدوی وارد نمیشوند.
حجتالاسلام دهقانی با بیان اینکه باید امام مهدی (عج) را به مردم کشور ایران و کل جهان معرفی کرد، در جهان امروز تنها ابزاری که میتواند این وظیفه را در بهترین شکل خود انجام دهد رسانه است بنابراین باید افراد دلسوز در این عرصه وارد شوند، خاطرنشان کرد: تولیدات رسانهای تأثیر عمیقی در جهان دارند، زمانی این تأثیرپذیری از طریق کتاب انجام میشد مانند مرحوم آیت الله موسوی لاری که با کتاب خود توانست تعداد بسیاری از مردم جهان را به اهل بیت (ع) علاقه مند کنند، اما امروز بهترین ابزار برای معرفی حضرت مهدی (عج) به مردم جهان رسانه است اما این رسانه باید با ادبیات درست و قالبی هنرمندانه و جذاب قلب مخاطبان خود را جذب مهدویت کند.
۱۱:۲۰ - ۱۴۰۰/۰۱/۰۸
نظر شما